Voor een goed en gezond samenleven
Begrotingsbehandeling 2022
Drie jaar geleden sprak de ChristenUnie over een glunderbegroting. De ambities in 2019 waren groot en de noodzaak was glashelder. Als we keken naar de toestand van de aarde, was het schrikken. Er was inzet nodig op een gezonde leefomgeving, meer oog voor ruimtelijke kwaliteit en welzijn in plaats van welvaart als uitgangspunt. Dit vroeg om een verandering in het denken – een ware transitie. Het gaat over de manier hóe we ons leven leiden. De voedseltransitie, energietransitie, mobiliteitstransitie en woontransitie werden in gang gezet.
De ambities waren groot en er moest veel werk verzet worden. Het is ongekend welke kentering er heeft plaatsgevonden. Daar willen wij het college en de ambtelijke organisatie voor complimenteren. Maar ook u als Staten – we hebben doorgepakt en keuzes gemaakt ook als dat soms moeilijk was.
Financieel en organisatorisch raakte de provincie steeds meer op orde. Er zijn verrassingen, maar wel veel minder. De omgevingsvisie werd vastgesteld, een belangrijke kapstok om dit denken in transities op gang te krijgen.
Laten we nog inzoomen op een aantal transities, en hoe daar in de begroting aan bijgedragen wordt.
Voedseltransitie
We hebben een voedselagenda waarbij het produceren van voedsel in de korte keten wordt gestimuleerd. We hebben plattelandscoaches zodat hulp wordt geboden bij het toekomstbestendig maken van de boerenbedrijven of erven.
Energietransitie
We komen steeds dichter bij een strategie voor het opwekken van duurzame energie Er is een isolatieprogramma waarbij de provincie huiseigenaar met kleine beurs helpt met energie besparen.
Mobiliteitstransitie
We gaan veel meer fietsen, fietsen en fietsen. Er worden doorfietsroutes aangelegd. De Uithoflijn is, ondanks tegenvallers, gerealiseerd.
Woontransitie
Er is een versnellingsprogramma woningbouw Regionaal programmeren en bouwen buiten de rode contour.
Dit zijn heel mooie resultaten. Maar we zijn er nog lang niet en de urgentie is groter dan ooit!
We bevinden ons in onzekere tijden. De gevolgen van oorlog in Oekraïne, de klimaatcrisis, woningcrisis, personeelstekorten op grote schaal, het bereiken van onze ecologische grenzen en dan kan ik nog even doorgaan. Belangrijk is dat we daar niet van wegkijken, maar juist verantwoordelijkheid nemen.
We zijn dan ook blij dat in deze begroting weer geld vrijgemaakt is om een vervolg te geven aan de ingeslagen transities. Het blijft hierbij steeds belangrijk om vanuit bepaalde gebieden te kijken wat nodig is, zodat zowel steden als dorpen hiervan profiteren. En we moeten bij besluiten in ogenschouw houden bij de uitwerking mensen niet tussen wal en schip vallen. We moeten rechtvaardige keuzes maken.
We benoemen een aantal zaken die extra aandacht en inzet verdienen:
1. Kwaliteitsteams
We steken volgend jaar vele miljoenen in gebiedsprocessen, in integrale gebiedsontwikkeling. Hebben we wel genoeg capaciteit om alle beleidskeuzes uit te werken, om gebieden anders in te richten en om de ruimtelijke kwaliteiten te beoordelen?
Hebben onze partners (gemeenten, waterschappen, maatschappelijke organisaties en burgerinitiatieven) de gewenste capaciteit? Hebben zij de capaciteit om alle concrete keuzes uit te werken, om duurzame projecten uit te werken en ruimtelijke kwaliteiten te verbeteren?
Als zij die capaciteit niet hebben, kunnen we dan als provincie hulp bieden? Wat kan ons programmabureau in het Groene Hart, wat kan ons fragiele netwerk in de Gelderse vallei?
Kunnen we in alle gebiedsprocessen zorgen voor projectleiders en voor
kwaliteitsteams? Wat de ChristenUnie betreft moeten we een deel van het budget steken in die ondersteuning. Dus niet al het geld besteden aan zoveel mogelijk hectares grond opkopen of afwaarderen, maar ook een deel van het geld steken in kwaliteitsbewaking bij gebiedsprocessen.
2. Netwerk omgevingsgericht werken
We proberen steeds meer omgevingsgericht te denken en te werken. Het is belangrijk om vraagstukken gebiedsgericht en integraal te benaderen. We dienen de motie ‘PS in positie bij omgevingsgericht werken’ in om ook met het oog op de nieuwe Statenperiode zo goed mogelijk aangehaakt te worden en in positie te zijn.
3. Slavernijherdenkingsjaar en musea
Aankomend jaar is het slavernijherdenkingsjaar. We willen de werkgroep van de Provinciale Staten graag het idee meegeven om de musea uit onze provincie aan te laten haken. Zeker als het gaat om de buitenplaatsen lijkt het ons relevant als aandacht wordt besteed aan het slavernijverleden. De provincie kan musea enthousiasmeren en activeren en een faciliterende rol spelen bij wie wat doet, zodat dat het een samenhangend verhaal wordt.
4. Voedselbanken
Er zijn steeds meer mensen in financiële nood. Het aantal inwoners dat aanklopt bij de voedselbanken wordt steeds groter. We vragen het college om een bedrag van €300.000,- beschikbaar te stellen voor ondersteuning van de voedselbanken en/of de regionale distributiecentra die de inwoners in de provincie Utrecht bedienen.
5. Nakomen afspraken in het streekvervoer
Op dit moment vallen er teveel busritten uit, dit heeft grote gevolgen voor reizigers. Bovendien zijn er duidelijke afspraken gemaakt met de vervoerders. Daarom roepen we het college op om een indringend gesprek met de vervoerders te voeren en te kijken wat de financiële mogelijkheden zijn om de vervoerder aan te zetten tot nakoming.
6. Cultureel erfgoed
De Provinciale Staten hebben afgelopen jaren, ook met behulp van de ChristenUnie, zich sterk gemaakt voor het cultureel erfgoed. Coronasteun voor kunst- en cultuursector, versterking kleine musea en varend erfgoed, om een paar voorbeelden te noemen. Een onderzoek naar Cultureel Erfgoed heeft de problemen en noodzaak van steun helder gemaakt. We dienen een amendement in, zodat het de grote onderhoudsprojecten in ieder geval niet aan middelen zal ontbreken. Zo brengen we het duurzaam behoud van cultureel erfgoed dichterbij.
7. Landbrief
Het is mooi dat we met de motie met de VVD over de landbrief het Utrechts verleden betekenis en gezicht geven. De motie is een voorstel om in 2025 te herdenken dat de Stichtse Landbrief 650 jaar geleden getekend is. Een moment om niet alleen het 650-jarig bestaan van de Staten van Utrecht te vieren, maar ook aandacht te besteden aan hoe democratie vorm krijgt in de veranderende taken en rollen van de
Tot slot
Tot slot. We zijn blij dat er stappen zijn gemaakt in de transities. Er blijft nog ontzettend veel werk te doen en het is goed om te zien dat hier ook geld voor vrijgemaakt is in de begroting. De ChristenUnie wenst de Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en ambtelijke organisatie zegen en wijsheid toe.
