Wonen en ruimte

Betaalbare en voldoende woningen

Iedereen heeft behoefte aan een thuis. Sterker, wonen is in ons land zelfs een sociaal grondrecht. In artikel 22 van de Grondwet staat het zo: “Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid.” Wonen gaat over zoveel meer dan stenen stapelen. Wonen gaat over samenleven, over samenhang, over het zijn van een gemeenschap in een straat of buurt, in een wijk of dorp.

Door de sterk gestegen huizenprijzen en de krapte op de huizenmarkt kunnen veel inwoners in Utrecht geen betaalbare woning vinden. De ChristenUnie wil dat er landelijk 100.000 woningen per jaar bijkomen, waarbij een substantieel deel beschikbaar komt voor starters, ouderen en mensen in een kwetsbare situatie. De provincie neemt hierbij de regie.

De ChristenUnie wil dat de provincie:

…de regie neemt op de beschikbaarheid van voldoende locaties om woningen te kunnen bouwen. De woningbouw moet versneld worden. Zij zorgt voor een plancapaciteit van 130%, zodat er altijd voldoende locaties bouwrijp zijn. Hierdoor zouden de komende jaren minimaal 10.000 woningen per jaar in Utrecht kunnen worden gebouwd.
…het ombouwen van leegstaande bedrijven of kantoren naar woningbouw stimuleert.
…eisen stelt aan gemeentelijke bouwplannen voor het aantal woningen in de categorieën sociale huur, middenhuur en betaalbare koop (bij elkaar minstens 75%). Zij investeert daarbij samen met gemeenten in onrendabele toppen in de grondexploitaties als gevolg van deze keuzes.
…stimuleert dat vaker de zelfwoonplicht toegepast wordt, zodat (betaalbare) koopwoningen niet opgekocht kunnen worden door investeerders. De provincie zorgt dat ook gemeenten deze toepassen.
..ruimte geeft aan voldoende woningen voor specifieke doelgroepen. Jongeren, starters, ouderen, zorg-wooncomplexen, woningen voor mensen die uit de maatschappelijke opvang komen en mensen die een status als asielzoeker hebben gekregen. Voor deze vaak kwetsbare groepen heeft de overheid een bijzondere taak om te zorgen voor voldoende woningen.
…zorgt voor ruimte voor ouderen die langer zelfstandig wonen. Dit betekent dat er voldoende passende woningen voor ouderen moeten zijn. Alleen zo kunnen ouderen goed en veilig langer zelfstandig wonen. Het gaat om aantrekkelijke woonvormen waar ouderen graag willen wonen, met name geclusterd wonen en levensloopbestendige woningen. Bovendien leidt dit tot meer doorstroming op de woningmarkt.
…ervoor zorgt dat mensen in een kwetsbare positie in hun eigen woonomgeving zorg en ondersteuning kunnen ontvangen is het belangrijk dat er voldoende woonruimte beschikbaar is in de verschillende Utrechtse gemeenten.
…erop toeziet dat de huisvesting voor internationale arbeiders en kenniswerkers in aantal en kwaliteit volstaat, zodat er geen uitbuiting plaatsvindt. Dit doen we door eisen te stellen aan de bedrijven die hen uitnodigen. Het is hun taak om te voorzien in goede huisvesting, waarbij arbeiders niet op straat komen te staan als ze hun baan verliezen.
…wooninitiatieven en woonvormen - bijvoorbeeld via wooncooperaties - stimuleert en ondersteunt die gericht zijn op onderlinge samenwerking en ondersteuning tussen bewoners,.
…gemeenten helpt bij planvorming. Bouwen op de juiste locatie en rekening houden met kwaliteitseisen vanuit duurzaamheid en type woningen is ingewikkeld. Samenwerken in de fase van planvorming draagt bij aan uiteindelijk kwalitatief hoogstaande woningen voor de goede doelgroepen. Zij stelt daarvoor expertise en budget beschikbaar.
…ervoor zorgt dat de natuurvergunningen sneller verleend worden. Het helpt daarbij als gemeenten een ‘Soortenmanagementplan’ hebben. De provincie neemt initiatief en ondersteunt gemeenten daarbij.

Woningen op de goede plek

In het ruimtelijk beleid van de provincie vinden wij drie zaken van groot belang: duurzaamheid, sociale kwaliteit en ruimtelijke kwaliteit. De ChristenUnie wil zorgvuldig met de schaarse ruimte omgaan. Dit betekent dat we liever gebouwen hergebruiken of een andere functie geven dan dat we gaan bijbouwen. Ook kiezen we ervoor om zoveel mogelijk binnenstedelijk te bouwen en zo min mogelijk te bouwen in het groen. Het aantal vervoersbewegingen van bijvoorbeeld woon-werkverkeer zal hierdoor niet toenemen. Dit is beter voor de leefbaarheid.

Een uitgebreidere visie op energie staat beschreven in hoofdstuk 2. Energie en klimaat.

Een uitgebreidere visie over ruimte staat beschreven in hoofdstuk 5.4 Ruimtelijk beleid.

De ChristenUnie vindt dat de provincie:

…bij het maken van provinciaal beleid de ladder voor duurzame verstedelijking als uitgangspunt neemt.
…bij voorkeur binnenstedelijk en vlakbij het openbaar vervoer nieuwe bebouwing toelaat. De ChristenUnie ziet daarbij wel grenzen aan binnenstedelijk bouwen. Er dient bij binnenstedelijk gebied een goede afweging gemaakt te worden tussen enerzijds de behoefte aan bepaalde typen woningen en anderzijds de behoefte aan groen in een stad of dorp.
…pas buitenstedelijk bebouwing toelaat als de grenzen aan binnenstedelijk bouwen zijn bereikt. Daarbij geldt dat alleen op klimaatbestendige locaties wordt gebouwd. Bij de keuze voor nieuwe bouwlocaties zijn water en bodem leidend. Dus geen grootschalige woningbouw in de polder Rijnenburg, maar in de A12-zone. Indien er wel (kleinschalig) gebouwd wordt in Rijnenburg, moet dit geen belemmering geven voor de windenergieplannen voor dit gebied en zal terdege rekening moeten worden gehouden met de beperkingen die water en bodem hier geven.
…de benodigde investeringen voor de bouw van woningen gelijk op laat lopen met de investeringen in bereikbaarheid, groen en voorzieningen.
…specifiek oog heeft voor het bouwen van woningen en kleinschalige werklocaties nabij kleine kernen. De provincie ziet erop toe dat gebouwd wordt naar behoefte, zodat kleine kernen een vitale samenleving houden.
… in recreatieparken geen permanente bewoning meer kan toestaan, waarbij ze, voor een goede overgang, de huidige bewoners gedoogt.
…moet experimenteren met functiemenging van werken en wonen. In steden is dit meer gebruikelijk dan in dorpen. Functiemenging kan alleen bij werkfuncties met een lage milieucategorie (1 en 2).
…onderzoekt onder welke voorwaarden bijzondere locaties, zoals al lang gesloten afvalstortplaatsen (denk aan die langs de A1 bij Amersfoort) ingezet zouden kunnen worden voor woningbouw.

Duurzaam wonen

Verduurzaming van de woningvoorraad is een grote opgave en vooral ook een zaak van de lange adem. De ChristenUnie vindt dat deze transitie voor iedereen betaalbaar moet zijn en dat iedereen kan profiteren van de bijkomende voordelen voor de eigen portemonnee. De huidige energie-afhankelijkheid van andere landen en de hoge energieprijzen maken dit des te meer noodzakelijk. Ook bij nieuwe woningen moet daarom ingezet worden op zo min mogelijk gebruik van schaarse grondstoffen, zowel bij de bouw als bij het gebruik.

De ChristenUnie wil dat de provincie:

…klimaatbestendig en circulair bouwen van woningen stimuleert. Grondstoffen zijn schaars en kosten veel energie om te bewerken. Voor bestaande woningen helpt de provincie, samen met andere partners, dat deze klimaatneutraal kunnen worden gemaakt. Via het Convenant duurzaam bouwen stimuleren we het ‘biobased bouwen’.
…isolatie van nieuwe en bestaande woningen stimuleert. Isolatie verhoogt het comfort en bespaart direct energie en geld. De provincie werkt aan een isolatieprogramma.
…met een regeling komt om vervanging van asbestdaken te stimuleren. Door daarbij eisen te stellen aan de plaatsing van zonnepanelen kunnen de gezondheid en het klimaat erop vooruitgaan. Eigen energieopwekking levert direct winst voor het klimaat en bespaart geld. ‘Zon op dak of gevel’ is het ultieme voorbeeld van meervoudig ruimtegebruik.
…eist dat gasloos en energieneutraal bouwen het uitgangspunt moet zijn, niet alleen bij woningen, maar ook bij bedrijven. Bij bestaande bouw stimuleert de provincie grootschalige warmtetransitie.

Ruimtelijk beleid

Wij voelen een grote verantwoordelijkheid om onze ruimte zó in te richten dat we voor toekomstige generaties een goede leefomgeving achter laten. Ook zien we dat nu al een grote druk ontstaat op de schaarse ruimte die er is. We willen als mensen steeds meer ruimte gebruiken, voor wonen, werken, recreëren en energie opwekken. Daarom moeten we keuzes maken die impact hebben op de generaties na ons. De ChristenUnie vindt dat de inrichting van de openbare ruimte moet aansluiten bij het eigen karakter van landschappen, dorpen en steden. De omgevingsvisie biedt hiervoor het kader. Belangrijk is dat de inwoners en/of omwonenden worden betrokken bij de te maken keuzes. Door burgerparticipatie ruimte te geven zorgen we voor lokaal draagvlak en kunnen inwoners, bedrijven en belangenorganisaties zelf een bijdrage leveren aan de plannen.

De ChristenUnie wil dat de provincie:

…het overschot aan bedrijfs- en kantoorruimte in regionale en gemeentelijke ruimtelijke plannen beperkt en - waar nodig - terugdringt.
…zorgdraagt voor een regionale afstemming van de plannen voor bedrijfs- en kantoorruimte.
…met gemeenten plannen maakt om bestaande gebouwen te hergebruiken. Veel gebrek aan ruimte kan door hergebruik, transformatie of sloop/nieuwbouw in bestaande panden worden opgelost.
…de regierol oppakt bij het opstellen van de Omgevingsvisie. Hierin staat hoe we gebieden en regio’s inrichten en welke plannen we voor welk gebied willen ontwikkelen en toestaan. Hierbij wordt rekening gehouden met de eigen kenmerken en het toekomstperspectief van een gebied.
…ervoor zorgt dat bij ruimtelijke plannen altijd rekening wordt gehouden met de mogelijkheden voor de opwekking van duurzame energie, klimaatadaptatie, natuurbehoud en waterbeheer.

Huisvesting en opvang van vluchtelingen

We zijn gezegend met een land waar vrede heerst. Dit is niet vanzelfsprekend, zoals ook schrijnend wordt geïllustreerd door de situatie in Oekraïne. Jaarlijks vluchten veel mensen naar Nederland, omdat ze in hun eigen land vervolgd worden vanwege oorlog, afkomst, geloof, politieke overtuiging of geaardheid. Gemeenten zijn verplicht een bepaalde hoeveelheid vluchtelingen met een verblijfsvergunning (statushouders) een woonruimte te bieden. De provincie heeft als taak om te kijken of gemeenten zich aan deze verplichting houden en zet zich in om de samenwerking tussen gemeenten te bevorderen. In de afgelopen tijd is door verschillende oorzaken de huisvesting van statushouders achtergebleven, wat aan het begin van de asielketen (bij de aanvraaglocatie in Ter Apel) tot zeer schrijnende situaties leidt. Dit is voor de ChristenUnie onacceptabel: het delen van onze welvaart en het bieden van ruimte aan vluchtelingen zien we als een kernwaarde van onze samenleving. Daarom ligt er een taak voor de provincie om (mee) te werken aan een oplossing voor het huisvestingsprobleem.

De ChristenUnie wil daarom dat de provincie:

…erop toeziet dat gemeenten hun verantwoordelijkheid nemen en vluchtelingen goede en passende opvang krijgen. De provincie ondersteunt gemeenten hierbij.
… zelf het goede voorbeeld geeft door zonodig leegstaande verdiepingen van het provinciehuis beschikbaar te stellen.
…projecten steunt die asielzoekers helpen om mee te doen in onze samenleving, met extra aandacht voor jeugdige asielzoekers.
…bij grote toestroom van vluchtelingen de samenwerking stimuleert tussen gemeenten voor voldoende opvang van vluchtelingen.
…gemeenten de ruimte geeft om ongewone maatregelen te nemen, zoals het (tijdelijk) alleen toewijzen van woningen aan specifieke doelgroepen, zoals Utrecht en Amersfoort recent hebben gedaan, en de bouw van tijdelijke woningen op locaties waar andere ontwikkelingen voorzien waren.