Bossenstrategie voor Utrecht
“Bomen zuiveren onze lucht en geven ons zuurstof. Als een stille kracht beschermen ze ons. Bomen, bossen, ze staan symbool oor de unieke werking van de schepping. Ogenschijnlijk vanzelfsprekend, maar voorwaardelijk voor ons bestaan op deze aarde: longen voor onze aarde, ademruimte voor ons mensen.” Met deze inleidende woorden begon de ChristenUnie haar bijdrage bij de bespreking van het Statenvoorstel Provinciale Bossenstrategie.
Wel vertellen graag meer over onze Bossenstrategie, over de uitwerking daarvan door de provincie Utrecht en over de behandeling van het voorstel in de Statenvergadering van 11 mei 2022.
Wat was de aanleiding voor een provinciale bossenstrategie?
In het Klimaatakkoord (2019) is afgesproken dat er 10 procent meer bos komt in Nederland in 2030. Deze afspraak heeft het Rijk samen met de provincies verder uitgewerkt in een landelijke bossenstrategie. Meer bomen kunnen meer koolstof uit het broeikasgas CO2 vastleggen en dat helpt tegen klimaatverandering.
Welke doelen heeft het Rijk nog meer voor ogen met de aanleg van zoveel meer bos en bomen?
Bomen leggen (het schadelijke) fijnstof vast op hun bladeren en schors. Meer bomen zorgen voor schonere lucht voor mensen. Daarnaast zijn bomen ook belangrijk voor ons woonklimaat. In een straat met bomen wordt het minder snel heet. En met hun wortels houden bomen grond en water vast, waardoor er minder kans is op wateroverlast. Ten derde hebben bomen en bossen een grote recreatieve waarde en ze geven een ongekende diversiteit aan ons landschap. De omvang en de kwaliteit van bossen staat onder druk. Meer bomen versterken de natuur, en dragen ook bij aan het herstellen van de biodiversiteit. Het rijk en de provincies werken dus samen aan meer samenhang tussen klimaat-, natuur- en bosbeleid.
Hoe ziet de Utrechtse Bossenstrategie eruit?
De provincie Utrecht heeft een hoge ambitie neergelegd: het areaal bos vergroten met 1500 ha meer bos in 2040 en de bestaande bossen gemengd en gevarieerd te houden om ze zo vitaal en veerkrachtig te houden. Deze ambitie is vertaald in vijf doelen: meer bos, vitaal bos, bescherming van bestaand bos, gebruik van het bos (recreatie – zonering, houtoogst).
Wat moet dit kosten?
Heel erg veel geld, om tot volledige realisatie in 2040 te komen is ongeveer € 106 miljoen nodig. Er is nu € 32 gedekt via de begroting. Naast verwachte bijdragen van derden (€ 28 miljoen), zal er per saldo tot einde looptijd in 2040 nog € 45 miljoen nodig zijn. Dat is omgezet gemiddeld bijna € 3 miljoen aan jaarlijkse structurele middelen voor het bosbeleid.
Wat maakt de uitvoering complex?
Er liggen veel opgaven op het gebied van natuur, landbouw, stikstof, wonen en energie, stuk voor stuk ruimtevragers, in een provincie waar de ruimte al schaars is. De uitvoering van het bosbeleid zal daarom complex zijn, ook omdat de realisatie veelal in samenwerking met grondeigenaren tot stand moet komen. Vanwege de complexiteit van de opgave en de hoge kosten die met deze bossenstrategie gemoeid zijn, is monitoring belangrijk en noodzakelijk. De eerste evaluatie is voorzien in 2024.
Welke (extra) accenten heeft de ChristenUnie in haar bijdrage onderstreept?
- In de besluittekst ontbrak het jaar waarin de doelen van de bossenstrategie gerealiseerd moeten zijn. En daarom maakten we een amendement (met vele mede-indieners) om 2040 op te nemen in de besluittekst. Dit amendement is aangenomen.
- Bij de aanleg van nieuw bos moet altijd biodiversiteitswinst worden geboekt – kwantiteit mag niet ten koste gaan van de kwaliteit.
- Nieuw bos biedt geweldige kansen voor nieuwe recreatiemogelijkheden. Daardoor wordt de natuur binnen het NatuurNetwerk Nederland (NNN) ontzien. De ChristenUnie ziet mogelijkheden op en om (nieuwe) bedrijventerreinen, en in de woningbouw-opgaven.
- Er is heel veel animo voor het bomenplan, met subsidie voor aanleg van bomen binnen en buiten de bebouwde kom door particulieren en ondernemers (boeren). Hier valt nog meer winst te behalen.
- Benut de kansen en mogelijkheden (via subsidiering) voor de aanleg van productiebos (buiten NNN). Agrofestry en voedselbossen kunnen bijvoorbeeld voor boeren bijdragen aan verbreding en een beter verdienmodel.
- Uit onderzoek blijkt dat er ook in de provincie Utrecht mogelijkheden zijn voor rivier- en beekbegeleidende bossen. De provincie is terughoudend. Een motie van onze fractie (met een aantal mede-indieners) om ook op dit spoor kansen te benutten, is aangenomen.
- Tenslotte dienden we een motie van GroenLinks mee in, die het college oproept om samen met de terreinbeherende organisaties te onderzoeken welke locaties geschikt zijn voor ‘rewilding’, plekken waar de natuur haar gang mag gaan, en waar planten en dieren echt met rust worden gelaten. Ook deze motie kreeg een meerderheid.
