Visie van de ChristenUnie
Water is van levensbelang voor mensen, dieren en planten. Een teveel of een tekort aan water vormt al gauw overlast of zelfs een bedreiging. Maar de opgave rond water in de provincie omvat meer dan alleen dat. Het gaat de komende jaren om grote belangen rond water, juist voor de lange termijn.
We onderkennen de grotere kansen op droogte én op hevige buien in de zomers, als gevolg van de veranderingen die ontegenzeggelijk in ons klimaat optreden. Er is zeespiegelstijging, die doorwerkt in de nieuwe normen voor de veiligheid van dijken. Maar ook in verzilting in het westen van ons gebied. Er is een toenemende vraag naar doorvoer van zoet water vanuit het gebied van de provincie naar het westelijke Rijnland.
In de veenweidegebieden maakt bodemdaling de afwegingen ingewikkelder en dit maakt vernieuwing van beheerconcepten voor het landschap noodzakelijk. Waterzuivering moet energieneutraal en meer circulair; tegelijkertijd zit huishoudelijk rioolwater vol sporen van medicijnen, drugs, frituurvet en steeds veranderende afvalstoffen.
Lozing van nieuwe en moeilijker te zuiveren chemicaliën door bedrijven en instellingen is steeds lastiger te beoordelen en te beheersen. Plastic zwerft in grote en kleine brokken, steeds meer en bijna overal; zwerfvuil in stad en open gebied neemt in volume eerder toe dan af en raakt ook te water.
Recreatie en landbouw vragen meer water, leggen druk op de kwaliteit ervan, terwijl ze juist gezonde watersystemen nodig hebben. De grondwatervoorraad wordt steeds meer benut en door droogte geteisterd.
Belangrijke cultuurhistorische waarden zijn aan het water in de provincie verbonden, waarden die zorgvuldig beheer vergen. Denk aan de Nieuwe Hollandse Waterlinie, en aan tal van historische sluizen, waterwerken, molens. Door de bevolkingsgroei in onze provincie zal water een grote bijdrage aan een aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat moeten blijven leveren.
Wat kan de provincie doen?
De provincie heeft bij al deze opgaven een belangrijke rol, door toezicht op en vooral door samenwerking met de waterschappen, met Rijkswaterstaat en de gemeenten, met drinkwaterleidingbedrijven, natuurbeheerders, bedrijven en boeren. De provincie kan vooral bijdragen door de wateropgaven in de omgevingsvisie ten volle hun plek te geven, en daarin de maatschappelijke belangen bij het gebruik van water zorgvuldig mee te wegen. Ook in de sfeer van vergunningverlening (grondwater), voorlichting en projectbijdragen kan de provincie veel betekenen.
De ChristenUnie ziet per deelgebied in de provincie kans voor eigen accenten in de afwegingen. Het westelijke veenweidegebied zal een andere benadering vergen dan Eemland, de Utrechtse Heuvelrug, het Kromme Rijngebied, de Vechtplassen of het stedelijke middengebied. Het ruimtegebruik is er telkens anders, net als de geografische situatie en waterkundige kansen en risico’s.
Door intensivering van de dialoog met waterschappen en gemeenten rond de Omgevingsvisie willen we die ‘eigen accenten’ vanuit de provincie mede gestalte geven. Verder willen we ervoor zorgen dat inwoners en bedrijven adequaat meegenomen worden bij maatregelen, en zo nodig gecompenseerd worden. Mooier is het als ze vooraf meedenken en oplossingen helpen aandragen vanuit hun lokale kennis en behoeften. We hebben bij die gebiedsgerichte benadering wel duidelijke inhoudelijk aandachtspunten.
Zo wil de ChristenUnie dat onze provincie en de omliggende gebieden veilig zijn. Wij ondersteunen daarom voluit het werk in het Deltaprogramma, waarin overheden samenwerken aan het vergroten van veiligheid. Dat gaat om inpassing van de versterking van 55 km Lekdijk die de komende jaren nodig is om aan de nieuwe veiligheidsnormen te kunnen voldoen. De ChristenUnie wil dat de provincie daarbij het goede gesprek met de gemeenten en met de bewoners rond de dijken ondersteunt; dat het meedenkt vanuit de omgevingsvisie over recreatief medegebruik, en de natuur- en cultuurhistorische waarden rond de dijken.
We willen als ChristenUnie een verdere verbetering van de waterkwaliteit, door juiste vergunningseisen, implementatie van de Kaderrichtlijn Water, bijdragen aan terugdringing van belasting met meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen; door waterzuivering, voorlichting en gedragsverandering; en door een verstandig beheer van watergangen. Doorstroming en ecologische oevers zijn daarbij aandachtspunten. Primair zijn onze waterschappen in het gebied op deze taken aan zet. Waar de provincie kan activeren of ondersteunen zien we graag actie
In de Randmeren heeft de goede waterkwaliteit gezorgd voor een wildgroei aan fonteinkruiden. Door vaartuigen wordt hier grote hinder door ervaren, hele delen van de Randmeren zijn tussen maart en november niet bevaarbaar. De provincie heeft een voortrekkersrol in het agenderen van dit probleem bij de landelijke overheid en Rijkswaterstaat. De provincie streeft, samen met de gemeenten gevestigd aan de Randmeren en de provincies Noord-Holland en Flevoland naar het oplossen van dit probleem zodat de Randmeren gedurende het hele jaar goed bevaarbaar zijn.
We zien maatregelen om perioden van droogte op te vangen als een dringend vraagstuk, waar ook de provincie een rol in kan en moet spelen. Hittestress in steden en dorpen terugdringen, water vasthouden in het gebied, tegengaan van verdroging van landbouwgrond en natuurterreinen. Voor de zoetwatervoorziening van het Groene Hart studeert de provincie samen met de waterschappen op een permanente oostelijke aanvoer via de Hollandse IJssel, die een natuurlijker wateraanvoer combineert met nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden op het gebied van natuur en recreatie.
De ChristenUnie ziet de provincie graag meewerken aan het stoppen of zelfs stapsgewijs omkering van de bodemdaling in het veenweidegebied, door onderzoek, pilots met nieuwe teelten, lokale initiatieven en andere bouwwijzen bij nieuwbouw. Ook dit vergt nauwe samenwerking met gemeenten, bewoners, lokale bedrijven, natuurbeheerders en het plaatselijk waterschap.
De provincie moet in onze visie willen meewerken aan recreatieve gebruikslandschappen rond de steden, waarin schone waterpartijen en cultuurhistorische objecten aan het water thuishoren. Het streven moet zijn om op meer plaatsen goede zwemwaterkwaliteit te realiseren. Een goed vestigingsklimaat en woon- en leefklimaat in onze provincie vraagt borging van schone en ecologisch gezonde watersystemen.
De ChristenUnie werkt deze provinciale visie op het waterbeheer op hoofdlijnen nader uit in de verkiezingsprogramma’s voor de verschillende waterschappen: Amstel, Gooi en Vecht; Stichtse Rijnlanden, en voor de noordoostkant, die voor waterschap Vallei en Veluwe. Daarin krijgen de gebiedsgerichte accenten in onze afwegingen een nog duidelijker kleur.
De ChristenUnie staat voor:
- Meewerken aan de Deltaopgave rond de Lekdijk en waterbestendige ruimtelijke ordening.
- Tegengaan van verzilting en inspelen op droogtes met maatregelen.
- Verbetering van de waterkwaliteit: door het stimuleren of nemen van beproefde ingrepen.
- Het benutten van het water in de stad en de zones daaromheen, voor recreatie en leefomgeving.
- Samen optrekken met bewoners, waterschappen gemeenten, natuurbeheerders en landbouw.
- Benutten van de Omgevingsvisie voor evenwichtige waterontwikkelingen in deelgebieden.
- Koppelen van doelen bij waterstaatkundige aanpassingen in het landschap; laat recreatie, natuur, en agrarisch grondgebruik meeprofiteren in waterprojecten (integraal ontwikkelen).
