Algemene beschouwingen Kadernota 2026 – 2029
De laatste statenvergadering voor de zomervakantie is doorgaans een lange vergadering, met tientallen amendementen en moties. Want op de agenda staat dan steevast de Kadernota, waarin het college allerlei keuzes voorstelt met het oog op de volgende Begroting. Tijdens het debat over de Kadernota komen dus werkelijk alle belangrijke provinciale onderwerpen aan bod en daarom houden alle fractievoorzitters tijdens dit debat hun Algemene Beschouwingen. Hieronder volgt de bijdrage van onze fractievoorzitter:
“Paus Franciscus schreef in zijn encycliek Laudato Si' en in zijn pauselijke brief ‘Laudate Deum’ dat een rechtvaardige samenleving zowel sociale- als ecologische rechtvaardigheid omvat. Dit betekent dat de manier waarop we met onze omgeving omgaan, onlosmakelijk verbonden is met sociale kwesties zoals armoede, ongelijkheid en uitsluiting. Daarom pleitte Franciscus voor een integrale ecologie, waarbij zorg voor de aarde niet los gezien kan worden van de zorg voor de medemens.
In naderende financieel zware tijden suggereren fracties om onze taken te vernauwen en de focus enkel te leggen op de kerntaken. Daarmee verdrijf je idealen uit de politiek, juist wanneer ze nodig zijn. Voor de ChristenUnie is het essentieel om in het vizier te houden wat de sociale gevolgen zijn van de (veelal ruimtelijke) keuzes die we maken. Blijvende aandacht voor de leefbaarheid, sociale cohesie en het welzijn van de bewoners is hard nodig. De ChristenUnie wil opstaan voor het goede.
In de commissieronde hebben wij een aantal onderwerpen op tafel gelegd. We zullen nu inzoomen op de thema’s waarover wij een motie of amendement willen indienen.
100 miljoen bedachtzaam besteden
De aanbesteding van de OV-concessie lijkt positiever uit te vallen dan begroot en daardoor is er een financiële meevaller van naar schatting 100 miljoen. Het college is voornemens dit gehele bedrag te alloceren voor de tramverbinding Merwedelijn. De ChristenUnie ziet het belang van de Merwedelijn, maar maakt graag een beter geïnformeerde en integrale afweging, voordat we besluiten over de definitieve besteding van deze middelen.
Het gaat namelijk om nieuwe informatie dat er een substantiële bedrag beschikbaar is en besluitvorming over de besteding vraagt eerst om meer informatie en verdieping. Hiervoor dienen verschillende scenario’s te worden voorgelegd aan Provinciale Staten.
Dit is ook ingegeven door het feit dat Provinciale Staten diverse wensen heeft als het gaat om investeringen in het openbaar vervoer: verbeteren van de bereikbaarheid in het landelijk gebied, gratis OV voor minima, cofinanciering van de Merwedelijn, et cetera. Provinciale Staten moeten in staat worden gesteld om hier een integrale afweging in te kunnen maken. Daarom dienen wij samen met Volt, PvdD, SP, SGP en FvD een motie in.
De motie die we indienen is tweeledig, want naast de besteding van de financiële meevaller van de OV-concessie is in de Kadernota ook het voorstel op genomen om opnieuw 100 miljoen éxtra cofinanciering op tafel te leggen voor de Merwedelijn. Het is alleen niet duidelijk wat de provincie hiervoor terugkrijgt. De ChristenUnie wil eerst helderheid krijgen wat hier tegenover staat van het Rijk en andere partijen.
We willen de voorwaarden inbouwen dat 100 miljoen alleen beschikbaar wordt gesteld als andere overheden ook substantieel bijdragen. Verder hoeft deze cofinanciering niet te worden betaald uit de OV-concessie middelen, maar kan dit ook uit een ander potje worden gehaald.
Renovatie provinciehuis
Voor de renovatie van het Provinciehuis en de investeringen voor de instandhouding van het vastgoed wordt in totaal 56 miljoen euro gevraagd voor de komende vijf jaar, terwijl de politieke discussie over de verduurzaming van het Provinciehuis nog gevoerd moet worden. Door nu al 56 miljoen euro vrij te spelen lopen we het risico dat budgetten die beter samengenomen kunnen worden, nu apart worden besteed.
We willen kapitaalvernietiging voorkomen door geen verhuizingen, herinrichtingen of vervangingen aan te pakken, die na het besluit over de verduurzaming van het Provinciehuis opnieuw of anders zouden kunnen worden aangepakt. Daarom dienen we een motie in.
Opvang Oekraïners
In ons provinciehuis worden Oekraïense ontheemden opgevangen. Wethouder Streefland van de gemeente Utrecht heeft een alarmerende brief geschreven over aflopende huurcontracten voor opvanglocatie voor Oekraïense ontheemden. Het is tot nu toe nog niet gelukt om vervangende opvangplekken te vinden.
Wij willen voorkomen dat Oekraïense ontheemden die nu in het Provinciehuis worden opgevangen, op straat komen te staan of in een onzeker verhuistraject terecht komen. Want dit kan de gezondheid van de kinderen die afhankelijk zijn van het UMC, schaden. Daarom verzoeken wij het college de Oekraïense ontheemden hier te laten verblijven tot Provinciale Staten een besluit hebben genomen over de verduurzaming van het provinciehuis.
Toereikend budget voor Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving
In de Kadernota wordt aangegeven dat er een groter beroep wordt gedaan op vergunningverlening, toezicht en handhaving en dat de bescherming van de natuur, de komst van de wolf en milieuvervuiling leiden tot een hogere werkdruk. Maar het budget voor VTH is niet noemenswaardig verhoogd.
In de uitvoeringsagenda - zoals besproken in april 2025 - wordt bijvoorbeeld gesteld dat van zevenhonderd meldingen van mogelijke overtredingen op het gebied van flora- en fauna-activiteiten slechts twintig fysieke controles hebben plaatsgevonden.
Daarom dienen we een motie in met het volgende dictum: “Provinciale Staten verzoeken het college om een inventarisatie te doen naar de budgettaire consequenties van het grotere beroep dat wordt gedaan op VTH betreffende o.a. bescherming van de natuur en milieuvervuiling, die leiden tot een hogere werkdruk.”
We vragen GS om de uitkomsten van dit onderzoek in het derde kwartaal te delen, zodat de resultaten meegenomen kunnen worden in de begroting 2026.
Snelle Stappen voor wandelvriendelijke maatregelen
Aangezien de ChristenUnie al lang voorvechter is van stimuleren en faciliteren van het wandelen dienen we de motie van D66 over wandelvriendelijke maatregelen mede in. We willen dat de toegankelijkheid voor subsidiemogelijkheden voor kleine voetgangers- en wandelmaatregelen wordt verbeterd.
Toegankelijk OV
Eerder hebben wij gepleit voor toegankelijkheid van het openbaar vervoer voor mensen met een kleine beurs. Door middel van een motie - samen met de SGP - verzoeken we het college om met een alternatief te komen voor betalen in bussen, zodat buskaartjes verspreid over de provincie met contant geld kunnen worden gekocht.
Wet banenafspraak en plattelandscoaches
We willen eindigen met twee complimenten aan het college. We zijn blij dat onze motie over de Wet banenafspraak goed is verwerkt in de Kadernota. Daarnaast zijn we erg tevreden dat - hoewel het rijk op zich laat wachten - het college de financiering van de plattelandscoaches verlengt.
Tot slot wenst de ChristenUnie provinciale politiek waarbij de medemens niet uit het oog wordt verloren. Wij wensen PS, het college en de ambtelijke organisatie wijsheid en Gods zegen bij de uitvoering van de plannen.”
Henriette Rikkoert
