Stop met stikstof
Stikstof is een taai probleem. Natuur staat onder druk, boeren zitten klem, vergunningverlening zit op slot. De sleutel ligt bij het Rijk, maar Haagse politici durven geen knopen door te hakken. Ondertussen zijn boeren die eerder dachten geen vergunning nodig te hebben, zoals de PAS-melders, de wanhoop nabij. Toch gooit de provinciale ChristenUnie de handdoek in de ring. Waarom?
Natuur moet sterker worden en de uitstoot van stikstof moet omlaag. Voor iedereen die met landbouw en natuur bezig is, is dit al heel lang bekend. Toch besloot het Rijk in 2011 om investeringen in de natuur te stoppen en tegelijk ruim baan te geven aan ongebreidelde groei van de landbouw. De hoogste rechter van Nederland, de Raad van State, maakte hier in 2019 een einde aan. Veel bouwprojecten werden acuut stilgelegd en boeren kwamen in grote onzekerheid. In de jaren die volgden werkte Rijk en provincies koortsachtig aan oplossingen. Met in 2024 als uitkomst het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en een transitiefonds van 24 miljard euro. Eind 2024 gooide het nieuwe kabinet het roer echter opnieuw om. NPLG en transitiefonds werden opgedoekt en de hoop werd gevestigd op nieuwe plannen, waarvan de inhoud voorlopig nog vaag is.
In al die jaren werkte de ChristenUnie, zowel landelijk als in de provincie Utrecht, constructief aan oplossingen. Een combinatie van inzet op natuurherstel én toekomst voor boeren. In Utrecht hadden we daar nog een extra speerpunt bij: de PAS-melders snel uit de onzekerheid helpen. Er werden werkbezoeken en expertmeetings georganiseerd, moties en amendementen ingediend en oproepen gedaan om juridisch en financieel de grenzen op te zoeken om hen te helpen. De ChristenUnie was op dit punt de kartrekker in de provincie Utrecht. Onze boeren moesten uit het stikstofmoeras worden geholpen.
Die handdoek gooien we nu in de ring. Met pijn in het hart. Diep in ons hart willen we dit probleem nog steeds dolgraag helpen oplossen. Want onze boeren worden keihard in de steek gelaten. En vanuit de ChristenUnie willen we recht doen. Stem geven aan mensen die lijden onder onrecht.
Maar goed bestuur is ook stoppen met energie steken in iets wat wel heel belangrijk is, maar tegelijk totaal kansloos. Juist doordat mede-overheden de boel bewust saboteren. Want dat is wat het Rijk doet.
Dit is een drama voor heel veel boerenfamilies. Er werd sinds 2019 gewerkt aan een breed pakket aan oplossingen. Er was een enorm budget. Een aanpak van het formaat van de Deltawerken. Maar, sinds de zomer van 2024 heeft het nieuwe kabinet die grote aanpak vakkundig om zeep geholpen. De provincie is slechts uitvoerder. En dat doen we vol overtuiging. Maar wat de provinciale ChristenUnie betreft, stoppen we daarmee en laten we dit probleem waar het hoort: bij het Rijk. De provincies zijn aan het hozen, terwijl het Rijk extra kranen openzet. En de roeispanen van de laatste reddingsboten bewust weggooit.
Stoppen met het helpen van de Utrechtse PAS-melders is tragisch, maar onontkoombaar. En het helpt ons om de provinciale aandacht vol in te zetten op dat wat we allemaal nog wél kunnen bereiken voor natuur en boeren. Dat biedt uiteindelijk toch weer wat hoop.
