Werkbezoek - Juridische dwangbuis
De problemen rond stikstof houden ons nog elke week bezig. Daarbij staat de bescherming van de natuur centraal, maar daarbij moeten we ook oog hebben en houden voor de menselijke verhalen daarachter. Op maandag 21 maart 2022 gingen Kees de Heer en ik daarom op werkbezoek bij een boer in Linschoten. De situatie op dit bedrijf liet zien dat we juridisch volledig klem zitten.
Rond 8 uur ’s avonds (het was al donker) werden Kees en ik gastvrij ontvangen. Trots liet de boerin des huizes het melkveebedrijf zien. De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd om het bedrijf klaar te maken voor de toekomst. Daarbij is vaak gezocht naar de meest duurzame oplossing. Zo is er geld gestopt in een systeem waardoor veel minder landbouwplastic wordt gebruikt. Ook is en wordt bij de verbouwing van de stallen gekozen voor een vloer waardoor de emissie van stikstof (ammoniak in dit geval) tot een minimum wordt beperkt.
Het bedrijf is op dit moment uitgesmeerd over drie locaties. Dat levert natuurlijk veel reis- en transportbewegingen op, die misschien wel overbodig zijn. Twee van de drie locaties liggen ook nog eens dicht bij het dorp. De stallen worden daarom verbouwd om alle koeien naar de ‘hoofd’-locatie te brengen. Minder reisbewegingen, minder uitstoot, betere stalsystemen en twee locaties vlakbij de dorpskern weg. Alleen maar voordelen zou je denken. En toch lukt dat op dit moment niet.
Waarom lukt dat dan niet? Omdat de rechter een tijdje geleden in Utrecht meerdere vergunningen vernietigde. De manier waarop de stikstofuitstoot was berekend, was onvoldoende zeker. Daarvoor zijn in een landelijke regeling (RAV) standaard rekenwaarden vastgelegd. Door Wageningen Universiteit zijn vraagtekens gezet bij de betrouwbaarheid daarvan en dus mag daar van de rechter niet mee worden gerekend. Voor dit boerenbedrijf betekent het dat niet zeker is hoe de stikstofuitstoot van de nieuwe stallen moet worden berekend. Als dat gebeurt op basis van de RAV-standaardwaarden, dan kunnen de koeien verplaatst worden met alle voordelen die daarbij horen. Maar dat is zo onzeker, dat het nu verstandiger is om die vergunning niet te verlenen.
Voor onze fractie laat deze situatie zien in welke grote onzekerheid veel (boeren)bedrijven nu zitten. Ze weten niet precies wat nu wel of niet verstandig is en welke kant zij op moeten bewegen. We zitten juridisch volledig klem door een slechte regeling van de overheid zelf: de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) die een aantal jaar geleden werd vernietigd. Het valt de bedrijven niet te verwijten dat zij op basis van die regelgeving hebben gewerkt en toch zitten zij nu klem in een juridische dwangbuis.
Bij een debat over hoe we in onze provincie omgaan met het oplossen van deze problemen heb ik daarom het verhaal van deze boer verteld. Om duidelijk te maken dat we niet alleen zorgvuldig, maar ook snel moeten zijn. De natuur heeft het zwaar, maar mensen zoals deze boer ook. Want zijn alle investeringen in het bedrijf nu een goede keuze geweest of weggegooid geld? Niemand weet het op dit moment echt zeker!
