Toekomstbestendige landbouw

In de afgelopen tijd hebben we gezien dat er een tegenstelling is ontstaan tussen de agrarische sector en natuurbelangen, die tot spanningen in de samenleving leidt. Door onvoldoende doordacht beleid, waarbij het boerenbelang altijd leek te moeten wijken voor het natuurbelang, is ook de geloofwaardigheid van de overheid onder druk komen te staan. Er is niet alleen natuurherstel nodig, maar ook herstel van vertrouwen en herstel van geloofwaardig beleid.

Voor de ChristenUnie is duidelijk dat de landbouwsector moet transformeren naar een toekomstbestendige landbouw. Met andere woorden; landbouw die bijdraagt aan duurzame voedselvoorziening. Een landbouw die zorg draagt voor het in stand houden en verbeteren van de biodiversiteit, het klimaat en landschap. Tegelijkertijd zetten we ons ook in voor een landbouw die economisch rendabel is. Een hoge biodiversiteit hoort bij de schepping en is van levensbelang. Biodiversiteit zorgt voor de bestuiving van allerlei gewassen, voor een rijk bodemleven en een hoge bodemvruchtbaarheid.

Toekomstbestendige landbouw gaat daarom uit van ecologische, economische en sociale waarden.

Om toekomstbestendig te zijn is het daarom ook voor de landbouwsector noodzakelijk om toe te werken naar een klimaatneutrale en circulaire bedrijfsvoering, bijvoorbeeld in de vorm van kringlooplandbouw. Een sector die gericht is op het optimaal inzetten en hergebruiken van grondstoffen en producten en het zoveel mogelijk voorkomen van reststoffen, afval en schade aan het milieu (bijvoorbeeld door ammoniak, nitraat, fosfaat, fijnstof of pesticiden).

De ChristenUnie wil de landbouw ondersteunen om zo, samen met boeren, te zorgen dat we ook in de toekomst gezond voedsel hebben uit Nederland. Vanuit deze gedachte is de ChristenUnie een groot voorstander van de toekomstbestendige landbouw met ruimte om te kunnen boeren. In de provincie is al jaren het samenwerkingsverband 'Food Valley' actief. De provincie kan deze partijen benutten om samen te onderzoeken hoe de doelstellingen rond eerlijk, gezond en duurzaam geproduceerd voedsel bereikt kunnen worden.

Zoals eerder aangegeven is voor bescherming van natuurgebieden maatwerk nodig. Per gebied is een analyse nodig welke stappen gezet moeten worden om tot een goede bescherming te komen. Dat kan betekenen dat een verkeersmaatregel nodig is, dat de waterkwaliteit of waterbeschikbaarheid aangepakt moet worden of dat uitkoop van een bedrijf, zoals een landbouwbedrijf, de meest geschikte maatregel is. Dat vraagt dat besluitvormers, beheerders en belanghebbenden samen om tafel gaan om te bepalen wat een goede maatregel is. Dat kan ertoe leiden dat besloten wordt om minder agrarische activiteiten toe te staan, maar dat moet niet het uitgangspunt van een gesprek zijn.

De ChristenUnie ziet als rol voor de provincie:

…dat deze zich sterk maakt voor een eerlijk verdienmodel voor de boer, zodat maatschappelijke baten ook daadwerkelijk vertaald worden in verdiensten voor de boer. Het is belangrijk dat de boer een toekomstperspectief heeft en voor de lange termijn vooruit kan. Dat zorgt er ook voor dat bedrijfseigenaren niet in onzekerheid leven en mentaal gezond blijven.
…dat ze steun geeft aan jonge en nieuwe boeren. Hierdoor blijft de landbouw toekomstgericht. De provincie houdt daarom in de gaten dat we genoeg boeren overhouden. Bedrijfsoverdrachten zijn cruciale momenten voor de continuering van gezinsbedrijven. De provincie kan hierin een ondersteunende rol spelen.
… dat ze bij het stimuleren van de biodiversiteit ook de functionaliteit ook in ogenschouw te nemen, zoals het bevorderen van (wilde) flora en fauna op boerenland en door natuur-en landschapsbeheer te vergoeden.
…dat ze ruimte biedt voor behoud en aanleg van landschaps- en cultuurhistorische waardevolle landschapselementen, maar ook nieuwe cultuurelementen zoals voederhagen of bomenrijen voor voedselproductie.
…dat ze hulp biedt bij het verkleinen van de negatieve effecten van de landbouw op natuurwaarden in de omgeving, bijvoorbeeld door subsidieregelingen voor innovaties om uitstoot te verlagen.
…door ruim baan te geven aan biologische landbouw en door in te zetten op niet-chemische gewasbeschermingsmiddelen.

Transitie stimuleren

De transitie naar een circulaire, klimaatneutrale, natuurinclusieve en toekomstbestendige landbouw (al dan niet biologisch of aangevuld met maatschappelijke diensten) die ook economisch rendabel is, is een proces van de lange adem. Er bestaat geen blauwdruk voor de weg daar naar toe. Maar nu al zijn er veel initiatieven en innovaties, die stappen in de goede richting vormen. De provincie kan die initiatieven stimuleren en de partners faciliteren die daaraan werken. Met het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) – waarin beleidsterreinen, zoals KRW, natuur, etc. bij elkaar komen - krijgt de provincie een grote rol toebedeeld. De ChristenUnie wil dat de provincie die rol pakt in het gebiedsgerichte beleid.

De ChristenUnie wil dat de provincie:

…agrarische collectieven helpt die de toekomstbestendige landbouw praktisch invullen.
…ruimte geeft aan innovatie in de landbouw, vooral als het leidt tot het sluiten van kringlopen en het tegengaan van bodemdaling. Maar ook innovatie om andere verduurzamingsdoelen te halen, bijvoorbeeld op het gebied van dierenwelzijn, natuurinclusieve landbouw, reductie van emissies, bronmaatregelen e.a. We moeten alle innovaties gebruiken om te komen tot een toekomstbestendige landbouw. De provincie stimuleert daarom experimenten, zoals agroforestry, voedselbossen, precisielandbouw, akkerranden boordevol akkerkruiden, strokenteelt en nieuwe technologie met robots.
…ruimte blijft bieden aan nieuwe boeren. De provincie houdt daar rekening mee bij haar ruimtelijke ontwikkelingsplannen.
…schaalvergroting van het boerenbedrijf alleen toestaat wanneer het een bijdrage levert aan het vergroten van de duurzaamheid en het dierenwelzijn.
…toekomstgericht landbouwonderwijs bevordert: onderwijs dat niet achterloopt op de innovatieve en duurzame ontwikkelingen. De provincie en land- en tuinbouworganisaties moeten met onderwijsorganisaties de ‘best practices’ delen.
…het leveren van Groene en Blauwe diensten beloont en zorgt dat behoud van landschapsstructuren in de bedrijfsvoering wordt geïntegreerd. We moeten waarde toekennen aan landschapsstructuren, bijvoorbeeld via een puntensysteem. Boeren krijgen een adequate vergoeding voor natuur-, landschaps en weidevogelbeheer.
…een plan ontwikkelt voor het herbestemmen van leegstaande en leegkomende boerderijen, om zo de leefbaarheid en kwaliteit van de leefomgeving te waarborgen. Hierbij hebben gemeenten het voortouw.

Stad-landrelaties

De ChristenUnie wil zich inzetten voor een goede samenwerking tussen de landbouwsector en de ondernemers en inwoners van het stedelijk gebied. Wij vinden het belangrijk dat onze inwoners in stedelijke gebieden zich bewust zijn van waar hun voedsel vandaan komt, wat er in de landbouwsector speelt en waarom er bepaalde keuzes worden gemaakt.

De ChristenUnie vindt dat de landbouwsector de relatie tussen stad en land flink kan versterken. Het stedelijk gebied in de omgeving is steeds belangrijker als afzetgebied. Steeds meer mensen die wonen in stedelijk gebied, hebben een eerlijke prijs over voor producten uit de buurt met een aansprekend

verhaal en stellen hogere eisen aan dierenwelzijn en behoud van landschappelijk schoon. Het draagvlak bij (kritische) burgers kan toenemen als er meer zicht is op de landbouw en de dilemma’s die er spelen. In een samenleving waarbij vermindering van transport en milieudruk belangrijker worden is hier een kans voor bedrijven.

In vrijwel alle regio’s van de provincie liggen er kansen voor de landbouw in het zoeken van een sterke verbinding met de stad, niet alleen voor de afzet van hoogwaardige voedselproducten, maar ook voor verdere verbreding. De groei van het aantal inwoners betekent een groeiende stroom mensen die er in hun vrije tijd op uit trekken. Deze vrijetijdseconomie vraagt een aantrekkelijk agrarisch landschap, met vooral grondgebonden landbouwbedrijven die passen bij de schaal van het cultuurhistorisch waardevolle landschap.

De ChristenUnie ziet als rol voor de provincie:

…te helpen bij een betere verbinding tussen boeren en burgers, onder meer door het ontwikkelen van kortere ketens. De provincie geeft daartoe ruimte aan bedrijven om op eigen terrein en voor de lokale markt verkooppunten in te richten.
…om door het opstellen van een Voedselagenda een stimulans te geven aan regionale voedselmarkten en boer-burgercoöperaties, waarbij het voedsel rechtstreeks van de boeren naar burgers gaat.