Duurzaam, gezond en veilig bereikbaar

Goede bereikbaarheid brengt mensen bij elkaar; inwoners kunnen zo in contact blijven met familie en vrienden en kunnen bijvoorbeeld deelnemen aan bijvoorbeeld cultuur en sport. Bereikbaarheid zorgt ook dat mensen op hun werk kunnen komen. Fysieke bereikbaarheid, maar ook digitale bereikbaarheid als aanvulling daarop, is steeds belangrijker. Ook inwoners met fysieke-, mentale- of andere beperkingen moeten volwaardig deel kunnen nemen aan de samenleving en daarvoor gebruik kunnen maken van vervoer.

De verschillende vormen van vervoer moeten betaalbaar zijn voor iedereen. Bovendien willen we het vervoer verduurzamen. De ChristenUnie hanteert daarom als voorkeursvolgorde ‘STOP’: Stappen, Trappen, Openbaar vervoer en Privévervoer (autovervoer). Wandelen en fietsen zijn, naast duurzame, ook heel gezonde opties om je te verplaatsen en daarmee heel geschikt voor zowel ontspanning als om van A naar B te komen.

De ChristenUnie vindt dat:

…bereikbaarheid begint bij het bevorderen van nabijheid en daarmee het beperken van reisafstanden. Dit vraagt om het op peil houden van basisvoorzieningen, ook buiten de grote steden. Voorbeelden hiervan zijn de beschikbaarheid van medische voorzieningen en bibliotheken in dorpen.
…de provincie geeft in haar plannen voorrang aan voetgangers en fietsers ten opzichte van de auto.
…de provincie bijzondere aandacht moet hebben voor inwoners met een beperking: ook zij moeten zich veilig kunnen bewegen. Dat betekent bijvoorbeeld bushaltes die toegankelijk zijn of oversteken die breed genoeg zijn
…de provincie moet bijdragen aan ‘Mobility as a Service’ (MaaS). MaaS gaat om het plannen, boeken en betalen van al het mogelijke vervoer via apps, zodat reizen van-deur-tot-deur op maat en volgens de wensen van de reiziger mogelijk is. Ook hiervoor is altijd het uitgangspunt dat het vervoer zo breed mogelijk toegankelijk is. Ook mensen die digitaal minder vaardig zijn moeten gebruik kunnen maken van nieuwe vervoersdiensten. De provincie hoort hier op toe te zien.
…de provincie zich moet inzetten om de situatie op de Utrechtse wegen zo veilig mogelijk te houden, door wegen veilig in te richten en door te investeren in educatie en verandering van gedrag.

De fiets

Fietsen is goed voor de gezondheid. Bovendien scheelt het, als we de auto laten staan, ook nog schadelijke uitstoot van broeikasgassen. En het verbannen van bijvoorbeeld de auto uit de binnenstad komt de leefbaarheid van de stad en de verkeersveiligheid ten goede.

Het is relatief snel en goedkoop om fietsverbindingen, zoals fietspaden, aan te leggen. De afgelopen jaren zijn inwoners meer gaan fietsen, en ook in de toekomst zetten we in op groei (een verdubbeling van het fietsgebruik in 2030 ten opzichte van 2011). Daarvoor blijft het nodig dat we investeren in fietsinfrastructuur. Ruim baan voor de fiets.

De ChristenUnie wil dat de provincie:

…zich inzet voor meer geld van het Rijk voor de uitvoer van de schaalsprong fiets. Er is nog bijna 200 miljoen euro nodig voor projecten tot 2027. Het regionaal toekomstbeeld fiets wordt verder uitgewerkt en voorzien van concrete actiepunten.
…investeert in uitbreiding van doorfietsroutes die aantrekkelijk zijn voor woon-werk verkeer. De fiets is een doelmatige vorm van vervoer voor reizen tot 25 kilometer. De recreatieve functie en praktische functie worden hierbij gecombineerd. De ChristenUnie biedt ruimte aan de snelle fietsers (e-bikes, Speed pedelecs en racefietsers), waarbij de veiligheid gewaarborgd moet blijven. Hiervoor is soms verbreding van fietspaden vereist. Ook in de stallingen die met provinciaal geld worden aangelegd wordt er ruimte gegeven aan verschillende soorten fietsen.
…geld uittrekt voor betere fietsvoorzieningen; bijvoorbeeld bij stations om de (elektrische) fiets een aantrekkelijk vervoersalternatief te maken. Bij elk OV-knooppunt, zowel trein- als busstation, moet er een mogelijkheid zijn tot het huren van een fiets, bijvoorbeeld een OV-fiets. Bij deze investeringen horen ook de plaatsing van nieuwe stallingen en het onderhoud van bestaande stallingen en fietsenrekken bij OV-knooppunten en haltes.
…het netwerk van kennisinstellingen en andere experts rondom fietsen versterkt. Niet alleen via ‘fietsambassadeurs’, maar ook via scholen: ook fietsenmakers zijn nu eenmaal nodig.
…een aantal concrete knelpunten aanpakt, zoals:
- De verbreding van het fietspad langs de Demkabrug in Utrecht, als onderdeel van de snelfietsroute van Utrecht naar Amsterdam;
- De fietsbrug over de A12 ter hoogte van Bunnik;
- Behoud van het fietsveer bij Nieuwer ter Aa of anders de komst van een goed alternatief;
- Een fietsvriendelijke verbreding van de Rijnbrug bij Rhenen.

Openbaar vervoer

Het openbaar vervoer is een duurzaam alternatief als reisafstanden toenemen of als beperkingen wandelen en fietsen moeilijk maken. De ChristenUnie wil het gebruik van het openbaar vervoer stimuleren ten opzichte van het privévervoer. Het openbaar vervoer dient zoveel mogelijk een ontspannende vorm van reizen te zijn voor iedereen die geen auto kan of wil bezitten. Eén van de voorwaarden hiervoor is dat het openbaar vervoer voor iedereen betaalbaar en toegankelijk moet zijn. We hebben bijzondere aandacht voor vervoersarmoede. We zetten onder andere in op een betaalbaar provinciaal ov-abonnement en gratis openbaar vervoer voor kinderen tot 12 jaar.

De ChristenUnie vindt dat de provincie:

…moet investeren in een hoofdnet van openbaar vervoerlijnen, op die plekken waar het (potentiële) reizigersaanbod dat mogelijk maakt. Voor het fijnmaziger vervoer zet de provincie in op een flexibel netwerk van vraaggestuurd vervoer. Combinaties met andere vervoersbehoeftes als doelgroepenvervoer en lokale initiatieven worden daarbij ingezet om ook in minder dichtbevolkte regio’s adequaat openbaar vervoer aan te bieden.
…in dichtbevolkte gebieden geld uittrekt voor hoogfrequent openbaar vervoer. Als de dienstregeling tenminste elke 15 minuten wordt uitgevoerd, blijkt openbaar vervoer steeds vaker de voorkeur te krijgen boven privévervoer. Ook in de stad Utrecht, in Nieuwegein, Amersfoort en de regio’s daaromheen is veel te winnen in het gebruik van het ov door de dagelijkse reizigers. Daarbij kan een lightrailnetwerk een uitkomst bieden, zeker voor nieuwe woninglocaties.
…moet inzetten op een betaalbaar provinciaal ov-abonnement dat beschikbaar is voor haar inwoners. Er loopt nu een pilot met gratis openbaar vervoer voor ouderen met een laag inkomen. We willen onderzoeken hoe ook voor andere mensen met een laag inkomen en voor kinderen en jongeren het openbaar vervoer betaalbaarder kan worden, bijvoorbeeld door een kortingsregeling, vrije reisdagen of zelfs een gratis abonnement.
…ervoor moet zorgen dat het vanzelfsprekend is dat de verbindingen naar en van ov-knooppunten goed aansluiten op elkaar, zodat de reizigers een beperkte overstaptijd hebben.
…alleen emissieloze vervoersmiddelen toestaat voor openbaar vervoer, of waar dat niet anders kan: gebruik van niet-fossiele brandstoffen.
…verbindingen met kleine dorpen in stand laat. Als dit niet langer financieel haalbaar is voor de provincie zelf, moeten er andere oplossingen worden geboden. De provincie ondersteunt dan lokale plannen en initiatieven, zodat bewoners toch aansluiting hebben op regionale bus- en treinlijnen.
…bij het Rijk moet blijven aandringen op voldoende financiering voor het ov en in gesprek moet blijven over manieren om de tekorten aan chauffeurs terug te dringen en om te voorkomen dat buslijnen (te) vaak uitvallen.
…een goede toegankelijkheid waarborgt van het openbaar vervoer voor ouderen en mensen met een beperking. Dit moet niet een voetnoot zijn in een concessieverlening, maar het uitgangspunt. Dit betekent dan ook daarop ingerichte informatievoorziening, haltes, stations, bussen en treinen, met gelijkvloerse instap, drempelloos en, bijvoorbeeld bij drukke haltes of op overstappunten: beschikbaarheid van toiletvoorzieningen.
…aandacht heeft voor sociale veiligheid van haltes en stations. Dit vraagt om goed nadenken over de aanleg en inrichting en goede afspraken met de politie en het Openbaar Ministerie om de veiligheid in het openbaar vervoer te verzorgen.

Privévervoer (auto)

Het Rijk gaat het gebruik van de auto ‘beprijzen’. Het Rijk wil hiermee het autogebruik laten afnemen ten gunste van duurzamere vormen van vervoer. De ChristenUnie ziet het inzetten van beprijzen als een kans om te sturen op tijd en plaats. Op drukke wegen en tijden wordt autorijden dan duurder dan op andere wegen en momenten.

De ChristenUnie vraagt van de provincie om:

…waar er aanvullend op stappen, trappen en openbaar vervoer behoefte is aan privévervoer het gedeeld gebruik van vervoersmiddelen, zoals deelauto’s en deelfietsen, stimuleren.
…de autowegen en vaarwegen kwalitatief op orde te houden. De provincie moet op tijd in de renovatie of vervanging van bruggen en tunnels investeren. Een groot deel van deze ‘werken’ komen de komende tijd in de vervangingsfase.
…in principe geen nieuwe wegen aan te leggen. De ChristenUnie vindt dat het geld moet worden ingezet voor het beheer en onderhoud van bestaande autowegen en op duurzamere vormen van vervoer. Een uitzondering is nodig als autobereikbaarheid nodig is bij grootschalige nieuwe bouwlocaties, en als een nieuwe weg daadwerkelijk bijdraagt aan verbetering van de leefbaarheid of de verkeersveiligheid.
…te zorgen dat provinciale wegen dorpskernen mijden, om zo de leefbaarheid te vergroten. De provincie Utrecht onderzoekt in zulke gevallen of een rondweg een duurzamer en veiliger alternatief biedt.
…de verkeersveiligheid te verbeteren door op provinciale wegen de weginrichting duidelijker te maken. Dit gebeurt door het eenduidig toepassen van de CROW-richtlijnen bij rotondes en oversteekpunten op provinciale wegen. Ook wordt, waar mogelijk en logisch, de snelheid op provinciale wegen teruggebracht van 80 km/u naar 60 km/u.
…de snelheid op wegen terug te brengen waar dat nodig is om de stiltegebieden in de provincie te beschermen.
…samen met het Rijk een plan te ontwikkelen voor de wijze waarop de provinciale opcenten (belasting op auto’s) in de toekomst geheven worden. Als steeds meer auto’s elektrisch worden en er steeds minder diesel- en benzineauto’s op de weg zijn, zal de grondslag voor de autobelasting hierop aangepast moeten worden.

Duurzaam bereikbaar

Bereikbaar zijn mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van onze leefomgeving en de leefbaarheid. Het doel van de provincie Utrecht is om zo spoedig mogelijk, en uiterlijk in 2040, klimaatneutraal te zijn. Mobiliteitsmaatregelen spelen hier een grote rol bij. De ChristenUnie wil de belasting van het milieu door het verkeer verkleinen en hiervoor gericht investeren in de sterke punten van verschillende vormen van vervoer. Het verkeer moet slimmer, schoner en zuiniger.

Daarom vindt de ChristenUnie dat de provincie:

…het uitstootvrij maken van het verkeer moet stimuleren door het opvoeren van het aantal laadpunten en (groene) waterstoftankstations voor personenauto’s, vrachtauto’s, bussen en binnenvaartschepen. De provincie draagt bij aan het versneld vervangen van binnenvaartmotoren door duurzamere vormen van aandrijving, zoals elektrificatie.
…ervoor zorgt dat, waar laadpunten aangelegd worden, er sprake is van 'slim' laden: de laadpunten moeten toekomstbestendig zijn en regelbaar: als er veel aanbod van energie is, gaat het laden sneller. Ook moeten laadpunten geschikt zijn voor het terugleveren van energie aan het net (bidirectioneel laden), zodat accu's van voertuigen ingezet kunnen worden voor het stabiliseren van het elektriciteitsnet.
…de transitie van vrachtvervoer van de weg naar de binnenvaart, buisleidingen en via het spoor stimuleert.
…ervoor zorgt dat er ontgassingsinstallaties voor binnenvaartschepen zijn. Zodra het landelijk verbod op ‘varend ontgassen’ ingaat, moeten voldoende ontgassingsinstallaties operationeel zijn. Bij de invoering van een verbod hoort ook dat er aandacht moet zijn voor handhaving. De provincie verkent, samen met gemeenten en Rijkswaterstaat, of langs scheepvaartroutes automatische detectie van overtreders kan komen ("e-noses"), net zoals in de regio Amsterdam.
…niet toelaat dat de milieudruk toeneemt vanuit de luchtvaart en scheepvaart op de leefomgeving, maar dat deze vermindert. De luchtvaart en scheepvaart moeten net als andere bedrijfstakken hun aandeel leveren in het terugbrengen van de uitstoot van CO2 en stikstof.
…bijdraagt bij aan pilots en subsidies voor vrachtverkeer op alternatieve energiebronnen en gemeenten helpt bij het opzetten van stadsdistributiesystemen, waarbij zwaarder vrachtverkeer aan de rand van de bebouwde kom overgezet wordt in lichtere (emissieloze) voertuigen.
…walstroom in binnenhavens bevorderd, zodat ook vrachtschepen en de pleziervaart hier gebruik van kunnen maken.
…strijdt tegen geluidsoverlast van de luchtvaart. Dit zorgt - zeker in de (randen van) de nacht - voor stress en gezondheidsschade bij omwonenden. De provincie gaat in samenwerking met de minister van IenW een aanpak formuleren om deze overlast tegen te gaan.