Protesten

Boerenbedrijven worden voor bijna de helft van alle stikstofuitstoot verantwoordelijk gehouden. Landelijk zorgde dat vanuit D66 voor een uitspraak dat de veestapel gehalveerd zou moeten worden. Deze uitspraak was, naar mijn gevoel, voor alle boeren de druppel die de emmer deed overlopen. De afgelopen tientallen jaren hebben onze boeren te maken gekregen met steeds strenger wordende regelgeving. Regelgeving waar zij over het algemeen aan wisten te voldoen. Onze boeren lopen dan ook voorop in de wereld. Met minimale hoeveelheden uitstoot en water zorgen zij voor landbouw en veehouderij. Dus protesteerden de boeren massaal.

Maar de landbouwsector is niet de enige sector die voor uitstoot zorgt. Ook de bouwsector, de industrie, de transportsector en wijzelf als we met auto van A naar B gaan dragen daaraan bij. De uitspraak van de rechter over de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) zorgde er dan ook voor dat ook de bouwsector tot stilstand dreigt te komen of zelfs al tot stilstand is gekomen. Zelfstandigen, werknemers en toeleveranciers aan de bouw maken zich grote zorgen. Dat nog los van de grote behoefte aan nieuwe woonruimte in onze samenleving. En dus protesteerden ook de bouwers massaal.

Beleidsregels

Om ruimte voor nieuwe ontwikkelingen te blijven houden en tegelijk de natuur te beschermen, kwamen de provincies met beleidsregels. Regels die ervoor moeten zorgen dat de neerslag van stikstof in natuurgebieden echt afneemt, maar die er ook voor zorgen dat er nog nieuwe vergunningen verleend kunnen worden. Die regels leidden al heel snel tot nieuwe boerenprotesten bij de provinciehuizen. Want de provincies hadden gezamenlijk, via het InterProvinciaal Overleg (IPO), besloten om strengere regels vast te stellen dan was voorgesteld door de Rijksoverheid. Dit met het doel om de beleidsregels ook juridisch houdbaar te maken. Een inhoudelijk goede reden, die begrijpelijkerwijs wel leidde tot onrust bij de boeren. Verschillende provincies trokken na de provinciale protesten de regels in, schortten ze op of stelden een specifiek artikel buiten werking.

Onze provincie

Ook in onze provincie was er een massaal protest van boeren. Vele honderden boeren kwamen op trekkers naar het provinciehuis. Wij zijn blij dat zij door de provincie Utrecht netjes ontvangen en aangehoord zijn. Namens onze fractie was fractievoorzitter Henriëtte Rikkoert aanwezig. Na veel gesprekken deed gedeputeerde Hanke Bruins-Slot de mededeling dat in onze provincie de beleidsregels van kracht zouden blijven. Dat leidde, zoals u begrijpt, tot protest onder de boeren. Er is toen rustig de tijd genomen om de praktische uitwerking van de beleidsregels toe te lichten aan de aanwezige boeren. Met behulp van casussen werd uitgelegd hoe wij de beleidsregels zouden toepassen. Die toelichting was voldoende om het protest in relatieve rust tot een einde te laten komen. Niet omdat de buren juichend op de banken stonden vanwege de beleidsregels, maar wel omdat de impact daarvan veel minder groot zou zijn dan verwacht. Al met al bleef het in onze provincie dus relatief rustig.

Onze fractie

Onze fractie is zoals gezegd van mening dat we nu het hoofd koel moeten houden. De vastgestelde beleidsregels zijn wat ons betreft een tijdelijke maatregel, om zowel de bouw niet volledig stil te laten vallen als om boeren enige speelruimte te geven voor nieuwe ontwikkelingen. En hoewel ook wij zien dat het de boeren daarbij niet gemakkelijk wordt gemaakt, zijn wij blij dat de gedeputeerde wel heeft vastgehouden aan de beleidsregels. Het is wat ons betreft namelijk noodzakelijk om te komen tot een (nieuwe) balans met de kwetsbare natuur in ons kleine en drukbezette land.

Naast dat koele hoofd moeten we ook handelen met een warm hart. De impact op de boerenbedrijven van deze stikstofcrisis is enorm. Er is veel onzekerheid en onduidelijkheid. Tijdens de vergadering van Provinciale Staten op 30 oktober 2019 hebben wij aangegeven dat de ChristenUnie het belangrijk vindt om een rechtvaardige oplossing te zoeken, dat we hiervoor naar alle sectoren moeten kijken en per gebied moeten kijken wat we kunnen doen én dit niet enkel op de boeren afschuiven. We hebben dan ook een motie gesteund om niet op korte termijn boerenbedrijven actief uit te kopen om stikstofruimte voor de bouw te krijgen. Boerenbedrijven met een toekomst moeten niet gedwongen worden om te stoppen met hun werk.

Hoe nu verder

Op landelijk niveau wordt gewerkt aan nieuwe beleidsregels. Wij verwachten die in december. Ondertussen komen er vanuit de bouw- en boerensector ook hoopgevende berichten. De boerensector is al een aantal jaar bezig met pilots om de stikstofuitstoot te verlagen. Innovatieve stalvloeren (hierbij worden mest en urine van elkaar gescheiden, het samenkomen daarvan leidt tot de meeste ammoniak uitstoot), het verdunnen van de mest met water en het verlagen van het eiwitgehalte in het voer bieden goede hoop voor forse reductie van de stikstofuitstoot.

De bouwsector zet langzaamaan stappen door het gebruik van volledig elektrisch materieel. Hoopvolle ontwikkelingen waarvoor wat ons betreft volop ruimte moet zijn.

Hans de Harder