Stikstofregels

droomhuis lowres DSC_0467 def.jpgwoensdag 29 januari 2020 21:21

Op de eerste Statenvergadering van 2020 bogen we ons opnieuw over de stikstofregels. Hans de Harder riep op om druk te houden op alle sectoren en onderstreepte de noodzaak van een gebiedsgerichte aanpak.

Voorzitter,

Sinds de PAS-uitspraak van de Raad van State, eind mei 2019, is de onrust groot. De bouwsector kwam voor een groot deel tot stilstand en boerenbedrijven voelen zich in de hoek gezet waar de klappen vallen. Beleidsregels voor de agrarische sector, die door alle provincies werden vastgesteld om vergunningverlening weer op gang te brengen, leidden tot grootschalige protesten. Ook in de provincie Utrecht. En toen de bouwsector ook nog te maken kreeg met de strengere PFAS normering was ook daar de maat vol. Ondertussen had de commissie Remkes het rapport ‘Niet alles kan’ opgeleverd en onlangs zijn ook rapporten over de luchtvaart en het bemesten en beweiden verschenen. De rapporten bieden inzicht en adviezen over hoe om te gaan met een buitengewoon complex bestuurlijk probleem.

Het gevaar bestaat helaas wel dat we dit alleen als een bestuurlijk probleem gaan zien. In de afgelopen weken heeft onze fractie daarom een aantal keukentafelgesprekken gevoerd met boeren en hun gezinnen. Wij zijn deze mensen zeer dankbaar voor hun gastvrijheid en het open gesprek dat wij mochten hebben. Daardoor waren het ook indringende gesprekken die zowel de ondernemersgeest als de zorgen en frustraties aan het licht brachten.

De situatie voor deze gezinnen is zeker niet gelijk, maar wel vergelijkbaar. De boeren die wij spraken zijn allemaal begaan met hun bedrijf en hun dieren en zijn bereid te knokken voor hun bestaan. En waar de ene boer geen zorgen heeft over de korte termijn, weet de ander niet goed wat nu de juiste keuze is. En dat is ook de rode draad van de boodschap die wij meenamen: het toekomstperspectief van deze boeren en hun bedrijven is troebel geworden. De afgelopen jaren zijn flinke investeringen noodzakelijk geweest bij deze bedrijven en welke nieuwe investeringen wachten hen? Daarnaast willen zij erkenning voor de slagen die zij de afgelopen jaren hebben geslagen om uitstoot te reduceren. Wat ons betreft mag de gedeputeerde die erkenning van harte uitspreken.

De fractie van de ChristenUnie waardeert dan ook dat de gedeputeerde hier in de brief van 21 januari 2020 aandacht aan heeft besteed. Wij waarderen ook de inzet die wordt gedaan om met belangenbehartigers uit de verschillende sectoren in gesprek te zijn en te blijven via de regietafel stikstof onder leiding van onze Commissaris van de Koning. Daarnaast spraken meerdere van de boeren die wij ontmoetten uit, dat zij blij zijn met het optreden van gedeputeerde Bruins Slot. Zij heeft zich tot nog toe laten zien als een betrouwbare bestuurder die doet wat zij beloofd. Onze oproep is om vooral eerlijk te blijven, ook als die boodschap pijnlijk is voor de andere kant van de tafel. Tot slot willen wij onze waardering uitspreken voor de enorme energie die in dit dossier wordt gestopt door de betrokken ambtenaren.

Daarmee is het probleem helaas niet opgelost. De ChristenUnie onderschrijft de stelling in de brief van 21 januari dat we op zoek moeten naar een nieuwe balans. Daarvoor is goed inzicht in de omvang en de oorzaken van het probleem onontbeerlijk. De gekozen insteek voor de gebiedsgerichte aanpak lijkt ons de enige juiste weg om daar te komen. We willen de gedeputeerde vragen om dat zorgvuldig, maar ook snel te doen. Uit de beantwoording van de technische vragen van de SGP maken wij op dat gestreefd wordt naar inzicht voor het zomerreces. Wij snappen dat deze processen tijd kosten, maar constateren ook dat we dan ruim een jaar na de uitspraak van de Raad van State zijn. Verder zijn wij benieuwd in hoeverre de provincies hierin gezamenlijk optrekken. Onze fractie zag bijvoorbeeld dat de provincie Gelderland reeds de contouren van hun gebiedsgerichte aanpak heeft aangeboden medio december vorig jaar. Kunnen wij van hun ervaringen leren en zo het verkrijgen van inzicht versnellen?

De ChristenUnie fractie pleit ervoor om niet te makkelijk stikstofrechten uit de landbouw beschikbaar te stellen voor de industrie. De inspreker namens het stikstofcollectief sprak al over het aanbrengen van schotten tussen de sectoren. De veelal familiebedrijven in de landbouw hebben namelijk niet de kapitaalkracht van veel grote industriereuzen. Daarmee zou de druk op de industrie, en mogelijk ook andere sectoren, om te komen tot stikstofreductie zomaar eens heel beperkt kunnen zijn. Dit nog los van het grootte uitgangsverschil tussen agrarische en industriële bedrijven. De boeren die wij spraken hebben tot in detail inzicht in hun rechten en uitstoot. Dat gedetailleerde inzicht lijkt ons te ontbreken in de industrie en wakkert het onrechtvaardigheidsgevoel aan.

Verder wijzen wij op mogelijke andere problemen die uitkoop van agrarische stikstofruimte ten behoeve van industriële uitstoot met zich mee zou kunnen brengen. Wij denken alleen al aan het beheer van het land als een bedrijf volledig wordt uitgekocht. Kan de gedeputeerde daar op reflecteren en ziet zij mogelijkheden om vanuit Utrecht invloed uit te oefenen op het hooghouden van de druk op alle sectoren?

Tot slot dringt de fractie van de ChristenUnie er bij de gedeputeerde op aan om goed te kijken naar zinnige besteding van het beperkte budget om dit probleem op te lossen. Het bedrag dat in de brief van 21 januari wordt genoemd voor uitkoop van één agrarisch bedrijf is hoger dan de geraamde kosten voor aanpak van het probleem. Daarom dus de oproep om in de gebiedsgerichte aanpak te zoeken naar de beste besteding van de schaarse stikstof euro’s. Het zou zo maar kunnen dat investeringen in bedrijven die blijven bestaan meer effect hebben dan uitkopen van bedrijven die zelf geen of weinig toekomst meer zien. Graag een reflectie van de gedeputeerd op dit punt. Ook zijn wij nog benieuwd tot in hoeverre de landelijke overheid de gebiedsgerichte aanpak financiert, in lijn met de vragen van GroenLinks over cofinanciering?

Hans de Harder

« Terug

Archief > 2020 > januari

Geen berichten gevonden