Begroting 2022: het moment voor investeren in de toekomst

henr alg be uit lowres.jpg
2bfeaa1e-5c08-437f-8d3c-48584d8d5c40.jpg
Door Henriëtte Rikkoert op 7 juli 2021 om 18:01

Begroting 2022: het moment voor investeren in de toekomst

Tijdens de statenvergadering van woensdag 7 juli 2021 hielden alle fractievoorzitters hun Algemene Beschouwingen, dat gebeurde tijdens het debat over de Kadernota 2022, die kaders stelt voor de Begroting 2022.

Hieronder volgt de complete bijdrage van de ChristenUnie aan de Algemene Beschouwingen:

Kadernota 2022, het moment voor investeren in de toekomst

"Meer woningen, betere bereikbaarheid en voldoende natuur om te recreëren -  we willen het allemaal! Realisatie hiervan samen met de daar bijbehorende transities vraagt om forse investeringen. Een totaalpakket van investeringen die bewerkstelligt dat we de komende jaren echt vooruit kunnen. Een schaalsprong kunnen maken.

We kunnen niet zomaar een kaart uit het kaartenhuis halen, want dan valt het volledig uiteen. We kunnen geen woningen bouwen, zonder goede OV-verbinding en zonder voldoende groene ruimte. Daarom is de ChristenUnie blij dat het College lef toont en vasthoudt aan haar ambities en vol inzet op de transities.

1. Natuurtransitie

Corona heeft duidelijk gemaakt van welke waarde natuur is voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de mens. Ook daar moet een forse slag gemaakt worden in kwantiteit en in kwaliteit. 

Want een spade dieper, als het gaat om het bodemleven, leert dat de kwaliteit van de natuur drastisch afneemt en het versterken van de biodiversiteit van heel groot belang is. Bij alle transities (wonen, energie, landbouw, mobiliteit) moet dat het overstijgende doel zijn. 

Bij de Zomernota zullen we scherp letten op de realisatie van het Nationaal Natuurnetwerk (NNN). Echt een van de speerpunten op gebied van natuur. Meer geld is niet altijd de oplossing. Maar we houden wel de vinger aan de pols, want 2027 - einde realisatietermijn - komt al snel dichterbij. 

Er is veel commotie over de bestrijding van de eikenprocessierups. Onze fractie sluit zich aan bij de vragen van GL en D66 over de bestrijding van de eikenprocessierups met Xentari, en we sluiten ons aan bij het pleidooi voor een natuurvriendelijker bermbeheer langs de provinciale wegen.

2. Voedseltransitie

Er is een omslag nodig naar een andere manier van voedsel produceren en consumeren. Productie binnen regionale kringlopen, handel in korte voedselketens en minder verspilling. Op naar een kringlooplandbouw, waarbij voedsel uit de regio komt en boeren een eerlijke prijs ontvangen – een voedseltransitie. Daarbij hoeven natuur en landbouw geen gescheiden werelden te zijn. Natuurinclusieve landbouw behoudt prachtige landschappen, levert hoogwaardige natuur op én hoogwaardige producten. Van de week waren we in de Food Valley op de akkers van Graangeluk. Erg mooi voorbeeld waar natuur en landbouw heel goed samengaan en de beweging wordt gemaakt naar oude gewassen.

Belangrijk dat we de link blijven leggen tussen duurzame landbouw, natuur en biodiversiteit. Maar ook de link met mensen en inwoners. Isoleer de landbouw niet, maar pak de integraliteit. Versterk de verbinding tussen stad en platteland, versterk de verbinding tussen de boer en burger. Versterk de verbinding met landbouw en recreatie, want zo versterken we de beleefbaarheid van het buitengebied. De ‘Regionale Voedselagenda’ die we als provinciale staten recent hebben vastgesteld zet hier ook op in. Zo geven we boeren een logische en integrale plek in het vele landbouwgroen dat we als provincie hebben.

Verder is de ChristenUnie blij met de ambities die worden gesteld voor het landelijk gebied; zoals de voedselagenda, de bossenstrategie en biodiversiteit. Wel willen we de opmerking maken dat de landbouwcoaches een enorm succes zijn, maar het geld voor landbouwcoaches slechts voor twee jaar is vastgelegd. Ziet de gedeputeerde mogelijkheden en wil zij haar best doen om mee te nemen bij de begroting dat dit structureel wordt gemaakt?

Evaluatie 2022

In het licht van de Omgevingsvisie en het stimuleren van burgerinitiatieven zijn we benieuwd hoe het vliegwiel van gemeenschapskracht een vervolg krijgt?

Stikstof

Ons hiervoor geschetste toekomstperspectief voor de boeren is helaas nog geen realiteit. De realiteit is dat een grote groep boeren zich steeds meer in de hoek gedreven voelt. Zij handelen te goeder trouw, maar zijn toch plotseling bijvoorbeeld ‘een illegale PAS-melder’ geworden. Zo kunnen wij niet met deze groep mensen omgaan. Zij verdienen een helder toekomstbeeld en steun, ook van ons als provincie. Tijdens de behandeling in de commissie hebben wij daarom uitgebreid van gedachten gewisseld met de gedeputeerde over de besteding van de stikstofgelden. Wij lezen vooral dat er geld wordt besteed voor opkoop van boerenbedrijven die zich daar vrijwillig voor melden. De gedeputeerde heeft ons overtuigd dat daar ook geld voor nodig is, maar wij maken ons zorgen of dat wel voldoende in balans is met de uitgaven voor innovaties in de sector die boerenbedrijven helpen om met vertrouwen naar de toekomst te kijken. De fractie van de ChristenUnie is van mening dat daar meer regie op nodig is. Hoe gaat de gedeputeerde aan de slag met het vinden en bewaken van deze balans? 

3. Energietransitie

Bij de behandeling van de ‘Regionale Energiestrategieën’ vorige week hebben wij al aangegeven de aanpak van klimaatverandering als één van de grootste opgaven van onze generatie te zien. Ondertussen zien wij dat dit college steeds meer vorm en inhoud geeft aan deze aanpak. De kadernota voor 2022 voegt daar weinig nieuws aan toe en daar is de ChristenUnie blij mee. We zitten in de periode dat er vooral uitvoering moet worden gegeven aan de plannen en ambities die er liggen. Het continu toevoegen van nieuwe plannen en taken past daar nu niet bij. Met de technische uitleg over de nieuwe regiefunctie voor regionale energie infrastructuur kunnen wij leven en zien wij daar de toegevoegde waarde van een provinciale rol. 

Samen met de PvdA dienen we een motie in omtrent het IPCC-rapport om zicht te krijgen op wat de nieuwe Europese doelen betekenen voor de provincie.

4. Mobiliteitstransitie

De toekomstige schaalsprong van het openbaar vervoer is randvoorwaardelijk om invulling te kunnen geven aan diverse opgaven. We zijn dan ook blij dat er in het licht van de mobiliteitstransitie steeds meer wordt ingezet op het OV. Vraag is hoe we na corona de mensen weer verleiden tot het OV en hoe zou het uitrollen van gratis OV voor ouderen met een kleine beurs hier een bijdrage aan kunnen leveren?

Daarnaast is er alles aan gedaan om bezuiniging op OV zo klein mogelijk te houden. Zijn er nog restrisico’s voor de provincie? Zo ja, waaruit gaan we dat uit dekken? Want het is wat ons betreft niet logisch dat dit ten koste gaat van andere OV-doelstellingen.

Samen met het Rijk zijn in het ‘Nationaal Toekomstbeeld Fiets’ ambities gesteld. Welke opgave brengt dat met zich mee voor provincie Utrecht en hoe wordt dit gefinancierd?

Verder hebben we een uitvoeringsagenda verkeersveiligheid. Hoe staat het daarmee en zijn de financiën die zijn opgenomen toereikend?

5. Woontransitie

Er wordt vol ingezet in op de versnelling van de woningbouw. Maar ook op dit vlak is een transitie nodig in het aanbod. Het gaat niet alleen om het bouwen van eengezinswoningen met voor- en achtertuin, er zijn andere type woningen nodig. Starters- en seniorenwoningen en er is speciale aandacht nodig voor huisvesting van daklozen, statushouders en flex-bewoning. Daarom dienen we samen met de PvdA een motie in over flex-wonen.

Goed dat rond vestigingsmogelijkheden wordt ingezet op intensivering en verduurzaming van bedrijventerreinen. Met ook op beperkte ruimte en de ruimtelijke kwaliteit is dit wat CU betreft de enige juiste keuze;

6. Juiste randvoorwaarden transities

Financiën

Om de transities mogelijk te maken zijn randvoorwaarden heel belangrijk.

Het is essentieel om de financiële zaken op orde te hebben. Het is noodzakelijk dat we de focus vasthouden, de basis omtrent indexeren op orde hebben, scherper begroten en de voorspelbaarheid van begroten te bewerkstelligen. Ook is en blijft prioriteren nodig. We zijn dan ook blij dat de gedeputeerde heeft toegezegd hier extra aandacht aan te besteden bij de begroting. Wat zijn voor elke gedeputeerde 1 of 2 absolute prioriteiten om voor te rennen?

Uitbreiding capaciteit

Andere randvoorwaarde is het arsenaal aan personeel wordt weer uitgebreid. Goed dat er vanaf begroting 2022 een (niet-verplichte) paragraaf arbeidscapaciteit wordt toegevoegd, waardoor PS ook meer zicht en inzicht krijgt in inhuur, tijdelijk en vast personeel. 

Informatieveiligheid

Op gebied van Informatieveiligheid moeten nog behoorlijke slagen gemaakt worden. Belangrijk thema, want we hechten grote waarde aan een betrouwbare overheid. Problemen bij o.a. BIJ12 hebben laten zien hoe kwetsbaar systemen zijn.

Integraal werken

Er is nog een grote slag nodig om de beweging van sectoraal naar integraal te maken. Dat alle opgaven met elkaar te maken hebben, vergt een totaal andere aanpak. We zijn dan ook blij dat we in september samen met ambtelijke organisatie een tweedaagse houden over dit belangrijke thema.  

Dan nog een aantal andere aandachtspunten:

7. Cultuur

Als het gaat om cultuur allereerst een compliment over het aangenomen voorstel over streek- en kasteelmusea - en alle steunpakketten die GS in het afgelopen jaar voor deze sector beschikbaar heeft gesteld. 

We hebben nog een aantal punten.

Klopt het dat in 2022 opnieuw het instrument Erfgoedmonitor wordt ingezet? We zien in de Kadernota geen uitbreiding in het budget, dus dat kan dan uit het reguliere budget?

We zijn blij met de groeiende aandacht voor het varend erfgoed, mooi dat provinciale staten hier ook steeds meer het belang van inziet. Ook is het religieus erfgoed waardevol erfgoed. Voor onze fractie is onvoldoende helder wat op dit punt de ambities zijn en wat de uitwerking is in de doelen. We willen de gedeputeerde graag een suggestie meegeven. Denk aan het ondersteunen en faciliteren van gemeenten in het maken van een kerkenvisie met het oog op leegstand, herbestemming, onderhoud, restauratie en behoud. Keuzes in wat uniek is en wat niet. Graag horen we de reactie van de gedeputeerde hierop.

8. Sociale agenda

Goed en belangrijk dat via de sociale agenda werk wordt gemaakt van alle vormen van inclusie met een duidelijke focus op eenzaamheid, laaggeletterdheid en een inclusieve samenleving. Daar hoort voldoende werkbudget bij. Dat steunen wij. De ChristenUnie heeft behoefte aan meer concrete resultaten dan alleen ‘stimuleren en bevorderen’. Concrete succesvolle voorbeeldprojecten kunnen gemeenten en maatschappelijke initiatieven aan te jagen hier ook mee aan de slag te gaan. Zodoende kan met een relatief beperkt budget veel worden bereikt.

9. Brede welvaart

Tot slot zijn we blij dat brede welvaart steeds verder ingebed raakt in de provincie. Positief dat er Human Capital beleid is vastgesteld waarmee de provincie eraan bijdraagt dat werknemers zijn toegerust voor de toekomst. Van belang voor een duurzame economie op meerdere gebieden. Zowel duurzaam in de zin van blijvende werkgelegenheid, maar ook duurzaam in de zin van een economie die op een goede manier rekening houdt met natuur en klimaat.

Voorzitter, ik rond af. Blij dat het college vol inzet op de gestelde ambities. Inzet op een totaalpakket, een kaartenhuis dat niet omvalt.

De ChristenUnie wenst provinciale staten, gedeputeerde staten en de ambtelijke organisatie zegen en wijsheid toe."

Henriette Rikkoert